Problemen bij hoogbegaafdheid

Hoogbegaafden zijn mensen van vlees en bloed die zelf vaak niet eens beseffen dat zij hoogbegaafd zijn, maar wel tegen allerlei problemen aanlopen waar zij geen verklaring voor vinden. Enkele voorbeelden:

Sociaal gezien hebben zij meestal andere omgangsmethoden. Vaak is er een communicatieprobleem, “anderen begrijpen mij niet”, of “ik moet altijd alles 3x uitleggen”. Veel hoogbegaafden weten zelf niet dat dit komt omdat anderen hun gedachtesprongen of snelle praten niet kunnen volgen. Dit leidt vaak tot vereenzaming en soms zelfs tot afsluiting van de buitenwereld. Binnen de hulpverlening of het onderwijs wordt er dan al snel gesproken over sociaal – emotionele problematiek of zelfs een achterstand of onvermogen. Gekke is dat zij daar als hoogbegaafden onder elkaar nauwelijks last van lijken te hebben. De problematiek ontstaat in interactie met niet-hoogbegaafden. Daarbij leggen zij zichzelf meestal hoge waarden en normen op met betrekking tot eerlijkheid, trouw en hulp aan anderen.
Het direct beantwoorden van vragen is soms moeilijk omdat ze even tijd nodig hebben om een antwoord te formuleren. Er gaan zoveel gedachten door hun hoofd dat het niet makkelijk is daar direct de juiste uit te pikken. Regelmatig beginnen anderen dan alvast de zin voor ze af te maken of iemand anders neemt alvast het woord. Dit werkt erg demotiverend waardoor zij zich terugtrekken uit gesprekken of discussies.
Zij maken gebruik van andere leertechnieken. Veel mensen zal het topdown leren bekend voorkomen (het eerst de essentie willen weten en dan terugkijken hoe deze tot stand is gekomen). Of het feit dat veel begaafden associatief leren, heel praktisch leren (doe het een keer voor en ze doen het direct na) of bijvoorbeeld beelddenken. Er zijn weinig opleidingsprogramma’s die rekening houden met deze andere wijze van leren.
Een verhoogd percentage hoogbegaafden is dyslectisch en wordt daardoor onder hun niveau benaderd of zij krijgen er niet uit wat er in zit.
Zij bezitten veel kwaliteiten die vaak niet tot uiting komen omdat zij nooit gestimuleerd zijn.
Ze hebben meestal een “apart” soort humor. Of door hun beelddenken “zien” zij dingen gebeuren. Jarenlang werd mij verteld dat ik geen humor had omdat ik niet kon lachen om grapjes waarbij anderen belachelijk gemaakt worden en niets heb met sarcasme of cynisme. Opeens besefte ik dat ik wel humor had, ik heb bijvoorbeeld heel veel lol om prachtige ‘Loesje’-teksten of de gekke woordgrapjes van Herman Finkers. Onschuldige woordspelingen waar niemand bij beschadigd wordt.
Hun hooggevoeligheid en hoge bewustzijn maakt dat zij heel veel dingen en omstandigheden intenser ervaren, gevoeliger zijn en heftiger reageren. Dat wordt lang niet altijd begrepen, ook niet door henzelf.
Op school stellen ze vragen die worden afgedaan als ‘niet belangrijk’ of te diepgaand. Zoals mijn dochter eens te horen kreeg toen ze aan de docent vroeg hoe het waar kon zijn dat hij beweerde dat de stralen van de zon evenwijdig naar de aarde komen, de zon is immers rond? Ze had natuurlijk hartstikke gelijk maar de docent vond het effect van het rond zijn van de zon verwaarloosbaar en daarmee voelde mijn dochter zich niet serieus genomen. Dat zijn natuurlijk ook rare dingen, het ene moeten leren terwijl het andere waar is. Daarna heeft ze een stuk minder vragen gesteld…
Ze zijn meestal erg fanatiek in het willen winnen van spelletjes, wat uitgelegd wordt als niet tegen hun verlies kunnen. Vaak heeft het meer te maken met hun perfectionisme en de wil om iets tot een goed einde te brengen. Als ze verliezen hebben ze het niet goed genoeg gedaan. Ze zijn vaak erg streng voor zichzelf, daarmee zijn ze de afkeuring door een ander voor, vaak is dat een overlevingstechniek.
Ze hebben vaak een ongewoon groot doorzettingsvermogen, zijn zeer actief en lijken onstuitbaar. Veel anderen worden er al moe van als ze er naar kijken of associëren het met Adhd. Maar dit doorzettingsvermogen hebben ze meestal alleen als ze bezig zijn met iets waarin ze geïnteresseerd zijn en niet zomaar onder alle omstandigheden. Hun onstuitbaarheid heeft te maken met een hoog energieniveau en niet zoals bij Adhd met een onvermogen om te concentreren en te focussen. Als je de hele dag op school stil hebt moeten zitten dan moet al die energie er in de pauze of thuis alsnog uit en lijken ze te ‘ontploffen’.
Ze volgen vaak zonder dat iemand het merkt vele cursussen of doen een fikse studie naast hun fulltime baan. Dat wordt vaak nauwelijks ‘gezien’ of gewaardeerd. Alleen het standaard (hbo-) papiertje telt en verder wordt er nauwelijks gekeken. Aan die waardering hebben zij net zo veel behoefte als ieder ander.
Ze genieten van een pittige discussie en kunnen uren filosoferen over levensvraagstukken, liefst tot in de late uurtjes. De mogelijkheden tot het voeren van zo’n pittige discussie zijn vaak erg beperkt omdat zij voor veel mensen te diep gaan.
Verkeerde diagnoses binnen de hulpverlening kunnen tot grote problemen leiden. Borderline, Adhd, Add, PDD-NOS en andere (psychiatrische) aandoeningen worden niet zelden verkeerd gediagnosticeerd bij hoogbegaafden. Het energieniveau van hoogbegaafden is hoog, het hoofd van nature zeer druk en ze hebben allerlei spirituele ervaringen die in de wetenschap ten onrechte worden afgedaan als onzin. Daarbij hebben zij niet alleen een hoogbegaafd denkniveau, ze hebben ook een hoogbegaafde lichaam. Een lichaam dat anders reageert dan anderen.
Hoogbegaafden hebben over het algemeen paranormale gaven en spirituele interesse maar hebben deze al jong leren onderdrukken en zijn er bang voor geworden door alle invloeden van buitenaf. Dit terwijl deze vermogens hen heel veel buitengewone ervaringen kunnen geven en een belangrijk onderdeel zijn van wie zij werkelijk Zijn.
Depressie en burn-out komen erg veel voor onder hoogbegaafden omdat deze beide veroorzaakt worden door het gedurende lange tijd (ver) over je grenzen heengaan en onderdrukken van gevoelens. Iets wat veel hoogbegaafden inderdaad doen. Zij hebben vaak dieper liggende oorzaken voor deze gedragingen die niet gezien of geraakt worden in een gemiddeld gesprek.

En zo kunnen we nog wel even doorgaan. De problemen van hoogbegaafden kunnen hoog oplopen zonder dat iemand iets doet. Psychologen en psychiaters weten zich er meestal geen raad mee. (Dat kan ik zeggen gezien het feit dat heel veel van mijn cliënten vastgelopen zijn in de reguliere gezondheidszorg.) Vaak zijn hoogbegaafden perfectionistische binnenvetters die door ervaring wijs geworden, geleerd hebben niet snel met hun problemen naar buiten te komen. Ze voelen zich machteloos en worden boos op de wereld. Helaas laat het verhoogde percentage hoogbegaafden dat suïcide pleegt en bijvoorbeeld het feit dat soms geweldmisdrijven en oorlogen door zeer slimme mensen veroorzaakt worden, zien dat de problemen soms zeer ernstig kunnen zijn.

Ook hoogbegaafden hebben hulp nodig. Zij hebben daar echter wel een hoogbegaafde hulpverlener bij nodig die hun gedachtegangen, en de soms onvoorspelbare verbanden die ze leggen, kan volgen. Die geen (voor)oordelen heeft met betrekking tot hoogbegaafdheid en openstaat voor paranormale verschijnselen en spiritualiteit. Wanneer een hulpverlener gevonden kan worden waarmee het klikt, kan ook een hoogbegaafde weer lekker in zijn vel komen te zitten en zien waarvoor ze hier op deze aarde gekomen zijn. Zodra je het kunt zien zul je ervaren dat hoogbegaafdheid geen last is maar een kracht. Een stadium waarin je ziel verkeert en die je niet voor niets mee hier naar toe genomen hebt. Je bent nodig maar daarvoor is het eerst heel belangrijk dat je jezelf weer leert kennen, je herinnert wie je werkelijk bent.