De kenmerken van hoogbegaafdheid

Het geven van kenmerken van hoogbegaafdheid zijn niet onomstreden. Creeren we daarmee een hokje voor onszelf? Voldoen we allemaal aan dezelfde kenmerken? Hoe gelijk zijn we aan elkaar? Hoe erg verschillen we van elkaar?

Het is geenszins mijn bedoeling alle hoogbegaafden over één kam te scheren. We verschillen allemaal van elkaar, net zoals niet-hoogbegaafden allemaal van elkaar verschillen.

Hierna volgt een overzicht van de kenmerken van hoogbegaafdheid. Ofwel de 5 Gaven van Hoogbegaafdheid. Want eigenlijk zijn het gaven. Gaven waarmee je geboren bent. En dat is niet voor niets. Lees de lijst eerst eens rustig door en bekijk daarna alle gaven één voor één opnieuw. Heb een open-mind en neem de tekst niet al te letterlijk. Zo is creativiteit veel meer dan tekenen en schilderen en als je al je boeken bij de bibliotheek leent dan heb je natuurlijk een minder volle boekenkast. Of misschien heb je de afgelopen jaren niet zo veel gelezen maar verslond je een aantal jaren geleden alles wat los en vast zat over een bepaald onderwerp.

Laat je ook niet te veel afleiden door schijnbare tegenstellingen die er in staan, een heel sociaalvaardige hoogbegaafde heeft veel minder moeite met verjaardagsfeestjes dan een hoogbegaafde die moeite heeft met communiceren omdat dat altijd tot teleurstellingen heeft geleid.

Inmiddels heb ik gesprekken gevoerd met duizenden hoogbegaafden, niet alleen in mijn praktijk maar ook op lezingen, activiteiten en bijeenkomsten. Vrijwel iedereen herkent zich in de onderstaande lijst van kenmerken. Toch zijn we allemaal heel verschillend. Belangrijk is om de lijst als geheel te beschouwen. Los van elkaar gezien zal ook een deel van de niet-hoogbegaafden een aantal kenmerken herkennen. Maar het gaat dus om het gehele pakketje.

Verwarring kan ook ontstaan wanneer men zich herkent in de kenmerken die vooral met hoogsensitiviteit te maken hebben. Ook dat alleen is niet voldoende. Om die verwarring te voorkomen heb ik een kleine onderverdeling gemaakt tussen de kenmerken die vooral bij hoogsensitiviteit horen en met aanvulling van degenen die bij hoogbegaafdheid te zien zijn. Ik ken geen hoogbegaafden (tenzij er andersoortige problematiek als bijvoorbeeld autisme meespeelt) die niet hoogsensitief zijn, maar niet alle hoogsensitieven zijn hoogbegaafd.

Ook heb ik kenmerken die met een hoog bewustzijn te maken hebben apart vermeld. Iedere hoogbegaafde heeft een heel hoog bewustzijn.

Als laatste heb ik de kenmerken met betrekking tot intelligentie, creativiteit en doorzettingsvermogen gebundeld, deze zijn het meest bekend en worden tot nu toe redelijk door de wetenschap erkend als kenmerken. Maar in mijn visie is er meer en het wordt tijd dat het plaatje compleet gemaakt wordt.

Veel hoogbegaafden zijn ook nog beelddenkers maar dat hoeft niet persé.

Is er maar een enkel kenmerk waarin je jezelf niet herkent (en bijvoorbeeld 90% wel) dan is de kans heel erg groot dat je hoogbegaafd bent. Zijn er toch een flink aantal kenmerken waarin je je niet herkent, dan is de kans groot dat je wel heel intelligent bent (meerbegaafd) maar toch niet hoogbegaafd.