Hoogbegaafdheid in het juiste perspectief
Wat hebben hoogbegaafden gemeen? En waarin verschillen ze?
Een poos heb ik meegedaan met de gedachte dat hoogbegaafdheid vooral wat vertelde over je intelligentie. Op dat moment wist ik niet beter, nu gelukkig wel. Toen ik begon met uitzoeken wat hoogbegaafdheid nou eigenlijk was, ergens in de loop van het jaar 2000, kon ik eigenlijk ook alleen maar wat vinden over de intelligentiekant met betrekking tot hoogbegaafdheid. Ik heb een hele poos alles gelezen wat los en vast zat, toen ter tijd vooral informatie uit Amerika en Engeland omdat er in Nederland nog nauwelijks iets geschreven was over hoogbegaafdheid bij volwassenen.
Als eerste kwam ik bij een aantal verenigingen terecht als ouder van 2 hoogbegaafde kinderen en voor mezelf. Ik hielp de slapende afdeling van Pharos, van één van die verenigingen, in onze omgeving weer op poten te zetten en kwam tijdens de activiteiten natuurlijk veel andere volwassen hoogbegaafden tegen. Omdat ik nou eenmaal erg geïnteresseerd ben in mensen en ze graag help had ik daar vaak heel diepgaande gesprekken waarin mensen hun ziel aan mij blootlegden en we samen spraken over mogelijke oplossingen en andere zienswijzen. Ik merkte al snel dat die gesprekken eigenlijk helemaal niet over intelligentie gingen maar over allerlei andere zaken die voor hoogbegaafden belangrijk waren. Ik begreep dat er een enorm gat in de hulpverlening zat voor wat betreft hoogbegaafde volwassenen en kwam na de verkoop van mijn eigen bedrijf op het idee om mij daarop gaan richten. Deze mensen te gaan helpen.
Na mijn eerste stappen op dat pad kwam ik ook met een nare kant van hoogbegaafden in aanraking. Dezelfde mensen met wie ik aan de opbouw van de vereniging had gewerkt gunden mij het opzetten van mijn praktijk niet en zorgden er voor dat ik uit de vereniging werd gezet.
Ook in de gesprekken die ik in mijn praktijk ging voeren kwamen hele andere zaken naar voren en ging het helemaal niet meer zo vaak over intelligentie. Ik kwam hoogbegaafden tegen die op allerlei niveaus werkzaam waren, van directieposten tot ongeschoolde arbeid, en de meesten hadden heel veel afgebroken studies. Slechts weinigen hadden het gymnasium gedaan of een universitaire graad. Scholing bleek helemaal geen goede graadmeter te zijn! (Ik was dus gelukkig niet de enige… pfff…) Ik kwam tot de ontdekking dat er geen specifieke hobby’s te duiden waren, iedereen deed weer wat anders. Ook woonden ze niet op een bepaalde manier, waren we niet allemaal vegetariërs of hielden we allemaal van klassieke muziek, waren we niet allemaal goed in wiskunde of moeilijke puzzels, haalden vaak juist geen hoge cijfers op school of meer van dat soort hokjes waar men ons graag in wilde stoppen. Ik kon niet anders dan tot de conclusie komen dat wij als hoogbegaafden ook allemaal van elkaar verschilden zoals jij en je buurman van elkaar verschillen. Er was geen pijl op te trekken.
Het viel mij op dat ook laaggeschoolde hoogbegaafden hele ingewikkelde gesprekken konden voeren en best een debat aankonden met iemand van het niveau van professor op een universiteit. En dan ging het ook nog echt ergens over. Zolang er maar niet te veel vakterminologie nodig was of er hele specifieke kennis besproken werd dan maakte het scholingsniveau eigenlijk niets uit als het ging om het voeren van diepgaande gesprekken.Ik vroeg mij af wat het dan was waar we in overeenkwamen ongeacht de opleiding die we genoten hadden, onder welke omstandigheden we opgegroeid waren, hoeveel we gelezen hadden of welke feitenkennis we tot ons genomen hadden. Wat konden we dan eigenlijk allemaal als alle variabelen er uitgehaald werden?
Er bleven uiteindelijk voor mij 2 zaken over, zij vormen voor mij de essentie van hoogbegaafdheid:
– We kunnen op diepgaande wijze processen doorzien.
– We kunnen zeer vergaande verbanden leggen.
En dat is wat mij betreft de kern van wat we doen. De processen die we kunnen doorzien kunnen heel groot en heel klein zijn. Processen binnen jezelf, je familie, op je werk, op wereldniveau of je kunt zelfs het universum erbij pakken. Maar ook processen binnen een productielijn in een fabriek of leerprocessen op school. Wij zijn er heel goed in om ze allemaal te doorgronden en te doorzien.
Wat betreft de verbanden geldt hetzelfde, je kunt het zo groot en zo klein maken als je zelf wilt. Allerlei onderlinge verbanden leggen we. Soms zelfs verbanden die door anderen totaal niet begrepen (kunnen) worden.
Dat is geen probleem zolang we er maar geen negatieve lading op leggen en dat is helaas wel wat er vaak gebeurd. Als je niet begrepen wordt voelen degenen die het niet begrijpen zich bedreigd en degene die niet begrepen wordt voelt zich miskent. Dit leidt tot veel onbegrip onderling en dat is ontzettend jammer.
Waarom we dit kunnen, wat de bedoeling is dat we er, naar mijn mening, mee moeten doen zal ik in andere stukken beschrijven.
Om die processen te kunnen doorzien, en het leggen van de vergaande verbanden te kunnen doen, hebben we 5 instrumenten. Ik noem ze de gaven van hoogbegaafdheid, naar het woord hoogbegaafdheid. Gaven die in basis iedereen heeft, maar die wij op zeer hoog niveau beheersen. Waarom juist jij daarmee geboren bent heeft alles met evolutie te maken en niets met geluk of toeval.
De vijf gaven zijn:
– Een hoog bewustzijn
– Hoogsensitiviteit
– Hoge mate van Creativiteit
– Groot doorzettingsvermogen
– Een hoge intelligentie
Deze 5 gaven worden op andere pagina’s nader beschreven.
Verder waren er toch ook nog een paar opvallende zaken die we wel gemeen leken te hebben. Het sterke rechtvaardigheidsgevoel was al wel bekend als kenmerk, maar ik vond onze drang om de wereld beter te maken dan hij was toch ook altijd erg opvallend aanwezig. We willen zo ontzettend graag iets betekenen voor de wereld, iets achterlaten, het gevoel hebben dat het niet voor niks is geweest dat we er waren. Dat was iets heel anders dan de prestaties die volgens de toen zittende deskundigen als kenmerkend werden bejubeld. Er werd letterlijk gezegd dat iemand zich alleen hoogbegaafd mocht noemen als hij gedurende lange tijd, hoge prestaties had geleverd. Ik herkende mijzelf daar niet in en kwam tot de ontdekking dat dat bij veel hoogbegaafden voor grote verwarring in het beeld zorgde, omdat ze de drang om hoge prestaties te leveren helemaal niet zo sterk voelden. Ze wilden iets betekenen voor de wereld dat wel…
Verder hebben velen van ons een heel hoog energieniveau. Vandaar de verwarring met Adhd die vaak optreedt, maar daarover elders meer. We hebben een lange adem, een groot uithoudingsvermogen, dus veel energie, als we met iets bezig zijn waar onze belangstelling naar uitgaat, als het tenminste iets is dat we heel leuk vinden of wat we echt willen…